Hemingway’den Metallica’ya: Çanlar Kimin İçin Çalıyor

Ernest Hemingway’in dünyayı sarsan Çanlar Kimin için Çalıyor romanı, İspanya İç Savaşı sırasında dağlarda savaşan bir gerilla grubunu anlatır. Hemingway kitabın adını John Donne’un bir vaazından almıştır. Kiliselerde çanlar vaftiz, ölüm, nikah gibi törenlerin yanı sıra savaşta zafer kazanmak gibi önemli olayların duyurulmasında da kullanılıyordu. Hemingway’e esin kaynağı olan Donne’un sözleri şöyleydi:

İnsan ada değil ki

Yetsin kendi başına

Bir çakıl yerkürede

Okyanusta bir damla

Bir kum tanesi kopsa kıyısından

Küçülür Avrupa

Bir burun eksilmiş gibi anakaradan

Kendi toprağını yitirmiş gibi ya da bir dost yurtluğunu

Bir kişi bile ölse eksilirim ben

Tüm insanlığın parçasıyım dedim ya

Sorma her seferinde

Çanlar kimin için çalıyor diye

Senin için çalıyor

Hemingway’in filmlere, tiyatrolara, şarkılara konu olan eşsiz romanı Metallica’nın 1984 tarihli Ride The Lightning albümündeki bir şarkıya da esin kaynağı olmuştu. Metallica hayranları içinden kitabı henüz okumamış olanlar Hemingway’in romanını okuduklarında şarkıdaki yürekli insanların hikâyesi gözlerinde canlanıyordu. Çünkü ‘For Whom The Bell Tolls’ parçası, romanın 27. Bölümünde Franco’nun faşist güçleriyle kahramanca savaşırken bir tepede sıkışıp kalan beş gerillanın, El Sordo ve arkadaşlarının hikâyesini anlatıyordu:

For Whom The Bell Tolls

Make his fight on the hill in the early day

Constant chill deep inside

Shouting gun, on they run throught the endless grey

On they fight, for they are right, yes, but who's to say?

For a hill, men would kill, why? they do not know

Suffered wounds test their pride

Men of five, still alive through the raging glow

Gone insane from the pain that they surely know

For whom the bell tolls

Time marches on

For whom the bell tolls

Take a look to the sky just before you die

It is the last time you will

Blackened roar massive roar fills the crumbling sky

Shattered goal fills his soul with a ruthless cry

Stranger now, are his eyes, to this mystery

He hears the silence so loud

Crack of dawn, all is gone except the will to be

Now they see, what will be, blinded eyes to see

Fonda çan sesleriyle başlayıp Cliff Burton’ın bas gitarı ile devam eden For Whom The Bell Tolls piyasaya çıktığı günden itibaren rock tarihindeki savaş karşıtı parçalar arasındaki yerini aldı.  Sözleri James Hetfield, müziği ise Lars Ulrich, Cliff Burton ve James Hetfield tarafından yazılan parçada faşist uçaklarının devrimci gerillaları vurduğu bölüm şöyle anlatılır:

Ölmeden önce bir bak gökyüzüne

Son kez

Gökyüzü şiddetli bir gürlemeyle kararıp

Vurulmuş hedefler ruhunu acı bir çığlıkla doldurunca

Gözler artık bir yabancının gözleri

Sessizlik çınlıyor kulağında

Gün ışırken bitti her şey, var olma isteği dışında

Gözler de kapandı ama hâlâ görüyor olacakları

Metallica konserlerinin vazgeçilmez parçası olan For Whom The Bell Tolls’ta parçanın başındaki solonun bas gitarcı Cliff Burton’a ait olması da çarpıcı bir ayrıntıdır. Çanlar kimin için çalıyorsa Metallica da bu parçayı onlar için söylüyor: Bir insan ölürse tüm insanlık ölür diyenler için.

Roman Hemingway’in kendi yaşamından da izler taşır. 1936'da Florida'da savaş muhabiri Martha Gellhorn ile tanışıp birlikte İspanya’ya giden Hemingway, İspanya İç Savaşı sırasında muhabirlik yaparak romanda geçen pek çok olaya tanıklık etmiştir. Fidel Castro’nun esin kaynağı ve en sevdiği roman olan Çanlar Kimin İçin Çalıyor Le Monde’un Yüzyılın Yüz Kitabı listesinde de sekizinci sırada yer almaktadır. Fidel Castro, dağda Batista güçleriyle çarpışırken öğrencilik yıllarında okuduğu Çanlar Kimin İçin Çalıyor romanından yararlandığını ve romanda düzenli bir orduya karşı çarpışan gerilla güçlerinin kendisine yeni stratejiler geliştirme konusunda esin verdiğini belirtmiştir.

Ernest Hemingway’in tüm zamanların en beğenilen romanları arasında gösterilen başyapıtı Çanlar Kimin İçin Çalıyor’u indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle hemen satın almak için tıklayın.